Ons laatste Nieuws

De kwaliteit en doelmatigheid van het voorschrijven door huisartsen is in de periode 2005-2009 duidelijk verbeterd. Dat constateert het Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik (IVM) op basis van een benchmark waarmee het IVM het voorschrijfgedrag van huisartsen in kaart brengt. Wel laat de benchmark grote verschillen zien in kwaliteit en doelmatigheid van het voorschrijven tussen regio's en tussen huisartsen onderling. Het IVM concludeert dan ook dat er nog steeds een flinke verbetering mogelijk is.

De Benchmark Voorschrijven Huisartsen van het IVM bestaat uit 24 prestatie-indicatoren die de kwaliteit en doelmatigheid van veel voorgeschreven geneesmiddelgroepen meten. De indicatoren zijn gebaseerd op de richtlijnen van het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG).

Uit de benchmark blijkt dat huisartsen in de periode 2005-2009 steeds meer volgens hun richtlijnen zijn gaan voorschrijven. Op negen indicatoren is een grote verbetering te zien, bijvoorbeeld bij de voorkeursmiddelen statines en bij de behandeling van NSAID-gebruikers met maagmiddelen. Zes indicatoren laten een lichte verbetering zien en zeven indicatoren zijn ongeveer gelijk gebleven. Twee indicatoren zijn verslechterd: voorkeursmiddelen bij maagklachten en het volume protonpompremmers. De scores op de indicatoren in gebieden van zorgverzekeraars Zorg en Zekerheid en De Friesland laten in de periode 2005-2009 een grotere stijging zien dan die in gebieden van andere zorgverzekeraars. Beide zorgverzekeraars stimuleerden in die periode huisartsen en apothekers om het voorschrijfgedrag te verbeteren door het belonen van de kwaliteit van het FTO (Farmacotherapie-overleg tussen huisartsen en apothekers) en het monitoren van het voorschrijven.

De verbetering wordt veroorzaakt door verschillende factoren. Zo hadden de vergoedingsmaatregelen voor statines en benzodiazepinen een positief effect op de indicatoren voor deze geneesmiddelen. Bepaalde doelmatigheidsindicatoren verbeterden door het uit patent gaan van geneesmiddelen waardoor het percentage generieke geneesmiddelen toenam. Een landelijk implementatieproject cardiovasculair risicomanagement van het IVM en het NHG had een positief effect op indicatoren rond cardiovasculair risicomanagement. Het HARM-rapport en de activiteiten van apothekers hadden een positief effect op maagprotectie bij NSAID-gebruik. Ten slotte zorgt een actief FTO-beleid (het belonen van de kwaliteit van het FTO en het monitoren van het voorschrijven door enkele zorgverzekeraars) voor verbetering over de hele linie op de kwaliteit en doelmatigheid van het voorschrijven. Het vanaf 1 juli 2008 gevoerde preferentiebeleid van de zorgverzekeraars heeft de kosten van de geneesmiddelen flink doen dalen. Het lijkt echter geen invloed te hebben op de keuze van een geneesmiddel door de huisarts: die kiest niet vaker voor geneesmiddelen die het goedkoopst zijn.

De benchmark laat grote verschillen zien tussen en binnen regio's in het voorschrijfgedrag van huisartsen. Dit betekent dat er bij een grote groep huisartsen nog flinke ruimte is voor verbetering van de kwaliteit en doelmatigheid van het voorschrijven. Het aandeel generieke protonpompremmers, voorkeursmiddelen RAS-remmers, dosering statines en overbehandeling bij startende gebruikers van slaapmiddelen zouden met gemiddeld 25% verbeterd kunnen worden. Op bijna alle andere indicatoren is een verbetering haalbaar van gemiddeld zo'n 6%.

Om de kwaliteit en doelmatigheid van het voorschrijven verder te verbeteren beveelt het IVM het ministerie van VWS aan om het vergoedingenbeleid rond statines en benzodiazepinen te handhaven. Daarnaast is het zinvol om ook bij protonpompremmers en RAS-remmers een actief vergoedingenbeleid te gaan inzetten. Voor de zorgverzekeraars heeft het IVM ook een aantal aanbevelingen, bijvoorbeeld om te (blijven) investeren in de kwaliteit van het FTO en het monitoren van het voorschrijfgedrag van huisartsen. Daarnaast adviseren wij hen de groep huisartsen die achterblijven in de kwaliteit en doelmatigheid te identificeren en te laten bezoeken door een onafhankelijke deskundige.

Het IVM voert de benchmark uit in opdracht van het ministerie van VWS, in het kader van het programma 'Een doelmatiger gebruik van geneesmiddelen'. De benchmark rapportage is gebaseerd op de SFK-gegevens over 2009 van 1.519 openbare apotheken.