Ons laatste Nieuws

Nederlandse apotheken verstrekken niet alleen geneesmiddelen op recept, maar verkopen ook geneesmiddelen zonder recept. In Nederland bepaalt het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) welk type verkooppunt welk zelfzorggeneesmiddel mag verkopen. Daarvoor staan het CBG drie categorieën ter beschikking: Algemene Verkoop (AV), Uitsluitend Apotheek en Drogist (UAD) en Uitsluitend Apotheek (UA). Geneesmiddelen met afleverstatus AV zijn volgens het CBG ook geschikt voor verkooppunten buiten de apotheek en de drogist, zoals supermarkten en benzinestations.
Het CBG betrekt bij deze indeling niet alleen de aard en de hoeveelheid van de werkzame stof(fen), maar ook de verpakkingsgrootte. Zo geldt voor ibuprofen 200 mg het AV-regiem voor verpakkingen tot en met 12 stuks en het UAD-regiem voor verpakkingen van 12 tot en met 48 stuks. De verkoop van verpakkingen van meer dan 48 stuks is voorbehouden aan apotheken (UA). Een ander voorbeeld is dat van paracetamol 500 mg: tot en met 20 stuks AV, van 20 tot en met 50 stuks UAD en bij meer dan 50 stuks UA.
Zelfzorggeneesmiddelen vallen buiten het basispakket van de Nederlandse zorgverzekeringen. Voor een beperkt aantal middelen, waaronder sommige laxantia, kalktabletten, middelen bij allergie en middelen bij obstipatie, geldt dat ze op voorschrift van een arts toch worden vergoed als een verzekerde langdurig op zo’n middel is aangewezen.

Indicatoren

De SFK ontvangt van ruim 70% van de openbare apotheken gegevens van de verkoop zonder recept. Het is de SFK niet duidelijk of het al dan niet aanleveren van handverkoopgegevens door apothekers bewust gebeurt. Afhankelijk van het apotheekinformatiesysteem (AIS) kunnen apotheken kiezen uit géén handverkoopgegevens aan de SFK aanleveren, alle handverkoopgegevens of alleen de handverkoop die op naam van de patiënt wordt vastgelegd in het AIS.
In tegenstelling tot wat de SFK soms te horen krijgt, betrekt de SFK wel de op naam vastgelegde handverkoop bij de bepaling van indicatorscores. Als bijvoorbeeld een apotheker zonder recept een maagbeschermer verkoopt aan een patiënt uit de risicogroep maagprotectie en dat vastlegt op naam van die patiënt in het AIS, dan telt die patiënt als ‘beschermd’ mee bij indicatorberekeningen.

Meest verkocht

Geneesmiddelen met paracetamol – inclusief combinaties met dit middel – gaan in de apotheek het vaakst zonder recept over the counter. Ruim een kwart van alle geneesmiddelverkopen zonder recept in de apotheek betreft een paracetamolvariant. De tabel betreft alleen de handverkoop van geneesmiddelen. Uit cijfers van de SFK over handverkoop blijkt verder dat apotheken ongeveer net zo vaak een niet-geneesmiddel verkopen als een geneesmiddel zonder recept.

Tabel: Aandeel van geneesmiddel in de geneesmiddelverkoop zonder recept in apotheken (2016)

Na paracetamol is xylometazoline het best verkochte OTC-middel