Ons laatste Nieuws

Symposium Clinical Rules geslaagd

Een hoge opkomst, heldere presentaties en een inspirerende inhoudelijke discussie tussen de bevlogen deelnemers: het minisymposium Clinical Rules van VCD Healthcare te Eindhoven op 26 januari 2012 was een geslaagde bijeenkomst, georganiseerd in samenwerking met Digitalis Rx en Orbis Medisch Centrum.

VCD Healthcare onderzoekt momenteel met een beperkt aantal ziekenhuizen, waaronder Orbis Medisch Centrum te Sittard de mogelijkheden om Pharma, het multidisciplinaire VCD-systeem voor medicatieveiligheid, te verrijken met de webservice Clinical Rules Service en de Clinical Rules Reporter. De samenwerkingsdriehoek hierbij is dat Digitalis voor de ontwikkeling zorgt, pilotziekenhuis Orbis Medisch Centrum voor de content en VCD Healthcare voor de verkoop en implementatie.

Clinical Rules Service in vogelvlucht

Clinical Rules Service is een webservice die rechtstreeks tijdens het zorgproces vanuit een XIS (medisch systeem met patiëntgebonden dossiergegevens) kan worden aangeroepen. Dit bijvoorbeeld ter aanvulling op de medicatiebewaking die reeds wordt uitgevoerd binnen een XIS. Deze geanonimiseerde gegevens worden “onder water” door het XIS gezonden naar de zogeheten “Clinical Rules Engine”. De aanvullende controles in de CR-Service worden door de CR-Engine onder andere uitgevoerd op parameters als leeftijd, medicatie en (afgeleide) contra-indicaties in relatie tot afwijkende of ontbrekende labwaarden. De specifieke kennisrelaties tussen deze parameters worden redactioneel vastgelegd in een Clinical Rules Protocol. De CR-Service rapporteert realtime een mogelijk probleem rondom de medicatie van de patiënt terug aan het XIS. Lokaal gebruikt men vooralsnog de Clinical Rules Reporter om de data te raadplegen en verwerken.

Presentatie van vorderingen

De vorderingen, mogelijkheden en ideeën rondom Clinical Rules Service, een open en realtime werkend systeem, werden veelzijdig gepresenteerd tijdens het bovengenoemde symposium Clinical Rules. Ook bood de bijeenkomst volop gelegenheid tot discussie met de speciaal genodigden die nagenoeg allen gehoor hadden gegeven aan de uitnodiging, zoals ziekenhuisapothekers en farmacotherapeuten. Jack Bakker, directeur VCD Healthcare, opende het seminar door de goede samenwerking te benadrukken die er inmiddels bestaat voor de realisatie van Clinical Rules Service tussen Digitalis, Orbis Medisch Centrum en VCD Healthcare. Daarna gaf Jack het woord aan Pieter Bartels, als ziekenhuisapotheker namens het Albert Schweitzer Ziekenhuis betrokken bij een eigen lokale ontwikkeling van de functionaliteit Clinical Rules in zijn ziekenhuis. Pieter heeft daartoe een eigen lokale analysetool gebouwd en in gebruik genomen waarmee hij zelf signalen vanuit het Pharma systeem met andere bronnen (lab) combineert en genereert en rapporteert naar de werkvloer. Probleem hierbij is onder andere de follow up: het is lastig om de interventies in de tijd effectief te volgen. De focus in zijn presentatie lag verder op de vele praktische mogelijkheden en medicatieveiligheid die de functionaliteit Clinical Rules zal gaan bieden.

Visie op ICT-aspecten

Na de heldere uiteenzetting van Pieter Bartels gaven Rob Brenninkmeijer en Bob van de Loo, beiden apotheker, vanuit Digitalis hun visie op specifiek de ICT-aspecten van Clinical Rules. Rob Brenninkmeijer: “Patiëntkenmerken worden geanonimiseerd vanuit het XIS naar de CR-engine op www.clinicalrules.nl gestuurd. De CR-Engine interpreteert en analyseert de XIS-gegevens aan de hand van het CR-Protocol en geeft een CR-Rapport terug met alerts en/of reminders. Deze service kan niet alleen vanuit een XIS (ofwel een EPD of een AIS) worden aangeroepen, maar ook vanuit een EVS.” Dit werd geïllustreerd met Prescriptor, het Elektronisch Voorschrijf Systeem van Digitalis. Zo worden niet alleen “actieve” medicatieproblemen vanuit het dossier van de patiënt gevlagd, maar ook potentiële problemen met de medicatie die de arts van plan is voor te schrijven.

Geen opslag dossiergegevens

“De CR-Service is dus los van bronsystemen opgezet en kan zowel binnen een EVS-module zoals Prescriptor functioneren en daarnaast ook rechtstreeks in een (huis)arts- en (ziekenhuis) apotheeksysteem worden aangeroepen en geïntegreerd. Overigens worden bij de gegevensuitwisseling tussen een XIS/EVS en de CR-Service geen dossiergegevens in de Clinical Rules Engine opgeslagen. De CR-rapporten worden wel in de bronsystemen (EPD of AIS) opgeslagen en kunnen zodoende worden gevolgd in de tijd. Dit gebeurt automatisch aangezien de context van elk nieuw CR-Rapport wordt vergeleken met de voorgaande versie.”

Van geïsoleerd incident naar een te monitoren zorgvraagstuk in de tijd

Rob Brenninkmeijer: “Een belangrijk uitgangspunt bij de opzet van de CR-Service is om gesignaleerde problemen, zoals een probleem met de nierfunctie in combinatie met bepaalde medicatie, niet als een geïsoleerd incident te zien maar als een zorgvraagstuk dat beoordeeld moet worden in een bepaald tijdsbeloop. Deze zorgvraagstukken zijn daarnaast complex en lastig te overzien vanwege het feit dat in toenemende mate achter de schermen informatie rondom de patiënt elektronisch wordt gecommuniceerd en uitgewisseld. Waardoor zorgverleners in de farmaceutische zorg steeds meer moeten inspelen op potentiële problemen in het kader van medicatieveiligheid die tijdens het voorschrijven en afleveren van een geneesmiddel niet ter plekke kunnen worden opgelost of moeilijk zijn te overzien.”

Clinical Rules Reporter en Orbis Medisch Centrum

Na deze presentatie volgde eveneens een dubbelpresentatie, nu van Bob van de Loo en Hugo van der Kuy, ziekenhuisapotheker/klinisch farmacoloog bij Orbis, waarbij men inging op de specifieke koppeling tussen de praktijk en theorie die binnen Clinical Rules zo essentieel is: “Alles draait hierbij om de snelheid, beschikbaarheid en veiligheid van deze webapplicatie.” Er werd een goede vergelijking gemaakt met de periode voordat de CR-Service in gebruik werd genomen, waarin zij in Orbis met een soortgelijk lokaal ontwikkeld rapportagesysteem werkten als in het Albert Schweitzer ziekenhuis ten opzichte van het gebruik van de Clinical Rules Reporter. Orbis Medisch centrum heeft sinds kort de Clinical Rules Reporter in gebruik genomen. Hugo van der Key: ”Deze applicatie slaat een brug tussen het patiëntendossier lokaal en Clinical Rules protocollen in de Clinical Rules Service. Deze service leverde veel minder vals positieve signalen op, terwijl daarnaast de afhandeling en beloop van de incidenten veel efficiënter in de tijd kunnen worden gevolgd. Wat verder prettig aan de CR Reporter in combinatie met de CR-Service is, is dat het systeemonafhankelijk werkt en een eind maakt aan de eilandenstructuur van huidige stand alone systemen binnen de ziekenhuisfarmacie. Het stelt je tevens in staat ziekenhuis- en regio-overschrijdend onderzoek te verrichten met als toekomsthorizon wellicht ook de ontwikkeling van prestatie-indicatoren.” De protocollen worden momenteel ontwikkeld in het project “SCREEN”, een samenwerkingsverband tussen het Orbis Medisch Centrum, het MUMC en Vivre. Het project wordt financieel mogelijk gemaakt door een subsidie van ZonMw.

Voorlopig tijdspad

Tot slot schetste Jack Bakker van VCD Healthcare het tijdspad voor de ontwikkeling van de applicatie Clinical Rules Service en integratie met Pharma zoals dat specifiek voor 2012 en verder is uitgestippeld: “We koersen dit jaar op de extractie van de medicatiegegevens via de aanlevering van databestanden door klinische chemie. Vervolgens zijn de Reports niet meer nodig: de extractie wordt aangeleverd en de derde stap die mogelijk nog in 2012 binnen dit kader wordt gezet, is die waarbij de aanlevering van het databestand klinische chemie niet meer nodig is en waarbij de data via een (XML)indeling komt.” Het symposium kende als afsluiting een levendige discussie waaruit één conclusie kon worden getrokken: Clinical Rules is een actueel onderwerp, leeft onder de doelgroep en vraagt om een eenduidige en bruikbare automatisering in de vorm van Clinical Rules Service. De verrijking hiermee binnen Pharma lijkt slechts een kwestie van tijd.